Ma waligaa ma la yaabtay marka aad jebiso qumbaha inaad aragto biyo ku jira gudihiisa
Ma waligaa ma la yaabtay marka aad jebiso qumbaha inaad aragto biyo ku jira gudihiisa? Ma is weydiisay waligaa sida biyahaas ay ugu galeen gudaha?Sidee bay biyaha macaan ee qabow ee ku jira qolofka qumbaha ee ku koraya geedka u egyihiin?
Biyaha nadiifka ah waxay leeyihiin nafaqooyin kaa bi'iya harraadka waxayna isla markiiba ku siinayaan tamar xilliga kulaylaha. Qumbaha da'da yar ee leh midab cagaaran wuxuu leeyahay biyo badan marka loo eego qumbaha bislaaday, kaas oo isku beddela midab bunni ah.
Geedka qumbaha waxaa loo yaqaannaa geedka nolosha sababtoo ah qayb kasta oo ka mid ah geedkan waxay faa'iido noogu leedahay siyaabo kala duwan. Geedaha qumbaha waxa laga helaa dhulalka kuleylaha ah (tropikalka) ee ku kala yaalla daafaha dunida.
Kahor inta aynaan fahmin sida biyaha ugu samaysmaan gudaha qolofka qumbaha, waa in aan marka hore ogaano qaab-dhismeedkiisa. Qumbuhu wuxuu leeyahay saddex lakab oo loo yaqaan: exocarp, mesocarp, iyo endocarp.
Exocarp waa lakabka ugu sareeya ee qumbaha, kaas oo ah cagaaran oo jilicsan. Lakabka xargaha leh ee hoos uga jira cagaaridaas waxaa la yiraahdaa mesocarp. Endocarp waa lakabka ugu hooseeya ee gudaha – kaas oo ilaalinaya hilibka cad ee jilicsan ee ku jira gudaha, kaas oo adkaada marka qumbuhu bislaado.
Qaybta labaad waa biyaha ku jira gudaha. Biyahani waxay ku samaysmaan marka
Sida lagu sheegay cilmi-baaris ka timid Xarunta Qaranka ee Macluumaadka Bayooteknolojiyadda ee Mareykanka, biyaha ku jira qumbaha waa dareere sifaysan oo nadiif ah.
Cilmi-baaristaas waxay soo jeedinaysaa in biyaha ay ka yimaadaan xididdada geedka oo ay ugu gudbaan gudaha qumbaha iyagoo maraaya habka xididdada iyo dhuumaha geedka ee u qaabilsan qaadista biyo iyo nafaqooyin. Cilmi-baaristaan waxay sharraxday habka ay biyaha uga samaysmaan gudaha qolofka qumbaha.
Xididdada geedka qumbaha waxay ku fidaan dhulka hoostiisa oo ah si qoto dheer oo u dhexeeysa hal mitir ilaa shan mitir. Xididdadani waxay soo nuugaan biyaha hoos yaalla ee nafaqooyinka leh oo laga helo ciidda ku hareeraysan. Markaas ayaa biyahaasi loo qaadaa dhanka kore iyagoo maraaya jirida geedka, ugu dambeynna waxay gaaraan qumbaha laftiisa.
Qolofka hoose ee qumbaha ee loo yaqaan 'endocarp' ayaa haya biyahaas gudaha ah Dareerahaas nafaqo leh ee biyaha ah ayaa ka qeyb qaata sameysanka hilibka cad ee qumbaha marka uu bislaado.
Ugu dambeyn, biyaha ayaa si buuxda u gala gudaha qumbaha.
Mid ka mid ah sababahaas waa da'da uu jiro qumbahu. Da'da yar wuu buuxsan yahay oo biyo badan ayuu leeyahay. Qumbaha loo tixgeliyo inuu yahay mid cusub waa mid jira lix ilaa siddeed bilood, sababtoo ah wuxuu hayaa ilaa 300 ml ilaa hal litir oo biyo ah.
Qumbaha bislaaday, oo ah mid gaadhay 12 bilood ama ka badan, wuxuu yeelanayaa biyo aad u yar. Biyahaas yaraanaya waxaa u sabab ah qaybta gudaha ee la yiraahdo endosperm, taasoo nuugta biyaha.
Roobka sidoo kale door ayuu ku leeyahay arrintan. Roobka badan wuxuu keenaa in biyo badan ay gaaraan qumbaha. Laakiin marka geedaha qumbaha ay ku koraan meelaha qallalan, biyo aad u yar ayaa qumbaha gaara, taasoo keenta in biyaha ku jira ay yaraadaan.
Geedaha lagu beero dhul hodan ah oo macdano badan leh waxay helaan biyo tayo sare leh oo nafaqooyin kala duwan wata
Haddii dhulku uusan lahayn macdano ku filan ama uusan awoodin inuu gudbiyo nafaqooyinka laga soo qaado xididdada ilaa miraha, tayada biyaha ku jira qumbaha way hoosaysaa sida caadiga ah. Geedo aan caafimaad qabin ama uu cudur ku dhacay waxay soo saaraan miro yaryar oo ay ku jiraan biyo aad u yar.
Laakiin haddii la raaco hababka beeralayda waarta (beer-falashada waarta), sida baaritaanka ciidda iyo isticmaalka bacriminta dabiiciga ah, waxaa la ilaalin karaa nafaqooyinka ku jira geedka qumbaha, taas oo keenaysa in la helo biyo nadiif ah oo tayo fiican leh.
.webp)
0 Comments